วันที่ 26 ก.พ ผู้สื่อข่าวรายงานว่าจังหวัดพะเยาเป็นจังหวัดหนึ่งของล้านนา ที่มีความเชื่อเรื่องต้นไม้และผลของไม้ ที่มีพุทธคุณและความขลังในตัว และยังนำมาประกอบอาหารได้หลากหลายชนิดเช่นเดียวกับต้นส้มป่อย ที่มีสรรพคุณ108 อย่าง ซึ่งเป็นต้นไม้ของคนเหนือ มักจะนิยม ปลูกไว้ ตามเรือกสวนบ้านเรือน เพื่อความเป็นสิริมงคล และยังมีความเชื่อที่ว่าสามารถขจัดปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายให้ออกจากในบริเวณพื้นที่อาคารบ้านเรือนด้วยโดยเฉพาะฝักส้มป่อยมีความขลัง ทำน้ำมนต์ กันผีปีศาจ และอื่น ได้ถึง108อย่าง ฝักดิบขายกก.40-80บาท โดยเฉพาะส้อมป่อยเดือนห้าเป็งจะมีขายตามงานบุญหรือวัด และจะมีคนซื้อไปเก็บไว้ใช้ และขายได้ราคาดี 1ปีจะมีฝักส้มผ่อยเดือนห้าหรือห้าเป็งเพียง1ครั้ง เท่านั้น
ต้นส้มป่อย เป็นไม้พุ่มทั้งต้นเข้ายาสมุนไพรได้หมดแก้โรคได้หลากหลายชนิดอาทิเป็นยาระบาย แก้โรคตาแดง แก้น้ำตาพิการ ใบ รสเปรี้ยว ฝาดเล็กน้อย ต้มดื่ม ขับเสมหะ ขับระดูขาว แก้น้ำลายเหนียว ฟอกโลหิต แก้บิด ชำระเมือกมัน สรรพคุณส้มป่อย ใบสดใส่แกง ช่วยให้อาหารมีรสเปรี้ยว และช่วยดับกลิ่น คาวปลา ใช้ขัดเครื่องเงิน เครื่องทองให้เงางามได้ ใช้สระผมแก้รังแค แก้อาการคันศีรษะ บำรุงเส้นผม เป็นยาปลูกผม อีกทั้งฝักส้มป่อยหากนำไปตากแห้ง แล้วนำไปให้พระเกจิ ปลุกเสกด้วยคาถาจะมีพุทธคุณแก้คุณไสย กันภูติผีปีศาจ และนำไปทำ เป็นน้ำมนต์หรือแช่น้ำอาบ หรือนำไปทำพิธีกรรมต่าง ๆ ได้หมด บ้านใดมีต้นส้มป่อยในบ้าน จะช่วยป้องกันภัยอันตรายและเคราะห์ต่างๆให้ออกไปจากบ้าน ดังชื่อของส้มป่อย ส่วนฝักก็ใช้แช่น้ำโดยเชื่อว่าจะทำให้เป็นน้ำที่มีความศักดิ์สิทธิ์ หรือเรียกว่ามี สรรพคุณ108อย่าง ตามความเชื่อของชาวล้านนาที่สืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณกาลจนถึงปัจจุบัน
โดยเฉพาะส้มป่อยในเดือน 5เป็ง หรือห้าเป็ง ในช่วงเดือน มค-กุมภาพันธ์ ชาวบ้านที่ปลูกส้มป่อยจะออกฝัก ตลอดจนพ่อค้าแม่ค้าจะออก เสาะหาส้มป่อย นำมาขายตามงานวัด และเก็บไว้ใช้ประกอบพิธีกรรมต่างๆตลอดทั้งปี และ1ปี ต้นส้มผ่อยจะออกฝักเพียง1ครั้งเท่านั้น โดยจะออกช่วงเดือนห้าเป็ง ช่วงเดือน มค-กพ. ของทุกปีจึงเป็นที่ต้องการของคนเหนือ
มีเสียงแม่ค้าขายส้มป่อย
ปัณณวิชญ์ อยู่ดี จังหวัดพะเยา
