วันที่ 30 เมษายน 67 ผู้สื่อข่าวรายงานว่านางประทุม ศรีติสาร อายุ 65 ปี บ้านจำป่าหวาย หมู่ 2 ต.จำป่าหวาย อ.ดอกคำใต้ จ.พะเยา ได้ใช้พื้นที่ ในสวน มาทำที่อยู่อาศัยของด้วงกว่าง โดยนำ ฟางข้าวมากองไว้ให้เน่าเปื่อยเพื่อให้ด้วงกว่าง มาอยู่ฟักตัว เพื่อจะออกเป็นตัวในช่วงฤดูกาลกว่าง
ด้วงได้อาศัยกินฟางข้าวแล้วขุดมุดอยู่ใต้ผิวดิน ใต้กองฟาว ทำเป็นที่อยู่อาศัยฟัก ตัว และ ปล่อย ให้ ขับ ถ่าย มูล ของ ด้วง กว่าง ออก มา หลัง จาก นั้น จึง ได้ นำเอา มูล หรือขี้ด้วงกว่างนำไป ทำ เป็นปุ๋ยใส่พืช ผัก ใน สวน ครัว หลังจากนั้นก็ให้ด้วงกว่าง เจริญวัย ตามระบบนิเวศ ปล่อยให้อยู่กับธรรมชาติ โดยเจ้าของสวนทำแบบนี้ทุกปีเพื่อเป็นการอนุรักษ์ ด้วงกว่างและ ยังใช้ประโยชน์จากมูลของด้วงกว่างได้อีก
นางประทุม ศรีติสาร ได้เล่าว่า ตนเอง ได้ นำฟางมากองไว้และปล่อยให้เน่าเปื่อยตรงบริเวณในสวน หลังจากนั้น ได้มี ด้วงกว่างเข้ามาอยู่ อาศัยและ ขับถ่ายมูล ออกมา ตนเองจึง นำไปทำปุ๋ย ใส่พืชผัก ภายในสวน ซึ่งในแต่ละวันจะได้ปุ๋ยจากด้วงกว่างประมาณ 1 กระสอบฟาง ซึ่งตัวด้วงกว่าง ที่มาอยู่ตนเองไม่ได้เลี้ยงแต่มาอยู่โดยธรรมชาติแบบนี้เป็นประจำทุกปี และ ได้ใช้ประโยชน์จากมูลของด้วงกว่าง
สำหรับด้วงกว่าง มีลักษณะ เห็นตัวด้วงขนาด ใหญ่ สามารถนำไปทำเป็นเมนูอาหารรสเด็ดเช่นนำไป ต้มแล้วทอด และ แกงใส่ผัก ต่างๆ แต่สำหรับด้วงกว่างที่ตนเอง ให้มาอยู่ตรง กองกลางนั้น ไม่ได้นำไปทำเป็นอาหารแต่อย่างใด ซึ่ง จะ ใช้เฉพาะมูลของด้วงกว่างเท่านั้นที่ นำไปใส่พืชผัก ทำให้ พืชผักสวยงาม สำหรับตัวด้วงกว่างจะปล่อยให้ฟักตัวจนเป็นตัวกว่างตามระบบนิเวศน์ อยู่กับธรรมชาติต่อไป
สัมภาษณ์นางประทุม ศรีติสาร เจ้าของสวนด้วงกว่าง
ปัณณวิชญ์ อยู่ดีจังหวัดพะเยา
