เมื่อเวลา 06.30 น.วันที่ 10 สิงหาคม 2567 ที่ อนุสาวรีย์กำนันคนแรก(บริเวณศูนย์ราชการอำเภอบางปะอิน) นายดุสิต ศิริวราศัย นายอำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นประธานในพิธีบวงสรวงถวายเครื่องสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ วางพวงมาลากำนันคนแรกของประเทศไทย เนื่องในโอกาสครบรอบ 132 ปี “วันกำนันผู้ใหญ่บ้าน”ประจำปี 2567 เพื่อเป็นเกียรติ และความภาคภูมิใจของสถาบันกำนันผู้ใหญ่บ้านฯ โดยมีกำนันทุกตำบลในอำเภอบางปะอิน, สมาคมกำนันผู้ใหญ่บ้านจังหวัดพระนครศรีอยุธยา, ชมรมกำนันผู้ใหญ่บ้าน 25 จังหวัดภาคกลาง ชมรมกำนันผู้ใหญ่บ้านอำเภอบางปะอิน โดยในช่วงเช้าได้ประกอบพิธีพราหมณ์ตั้งโต๊ะของเซ่นไหว้บวงสรวงเทวดาฟ้าดิน จากนั้นตัวแทนจากสมาคมกำนันผู้ใหญ่บ้านจังหวัดพระนครศรีอยุธยา และตัวแทนชมรมกำนันผู้ใหญ่แต่ละอำเภอ วาง พวงมาลา ต่อหน้าอนุสาวรีย์กำนันคนแรกของประเทศไทย พร้อมทั้งร่วมถ่ายรูป เป็นที่ระลึก
ทางด้านนายทองสุข เดชาประเสริฐ เลขาธิการสมาคมกำนันผู้ใหญ่บ้านจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เปิดเผยว่า ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ได้มีการแก้ไขปรับปรุงระเบียบการปกครอง ส่วนที่เกี่ยวกับการปกครองระดับหมู่บ้านและตำบลนั้น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้หลวงเทศาจิตวิจารณ์(เส็ง วิริยศิริ)ไปทดลองตั้ง กำนัน ผู้ใหญ่บ้านขึ้นเมื่อวันที่ 10 สิงหาคม ปีพุทธศักราช 2435 ที่บ้านเกาะบางปะอิน (ปัจจุบันคือตำบลบ้านเลน) อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยมีรูปแบบให้ราษฎรพิจารณาเลือกผู้ใหญ่บ้าน แล้วให้ผู้ใหญ่บ้านเลือกกันเองเป็นกำนันแทนการแต่งตั้ง ซึ่งกำนันคนแรกที่ได้รับเลือกจากราษฎรคือ พระยารัตนกุลอดุลยภักดี ผลปรากฏว่า การทดลองตั้งกำนันผู้ใหญ่บ้าน ได้ผลเป็นอย่างดีและเป็นไปตามพระราชประสงค์ทุกประการแล้ว ในปี พ.ศ.2439 จึงได้ทรงรูปการปกครองท้องที่อย่างเป็นทางการขึ้นเป็นส่วนหนึ่งในระบบการปกครองของประเทศ และในปีต่อมาได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ตราพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ ร.ศ.116(พ.ศ.2440) ขึ้นใช้บังคับทั่วประเทศและถือเป็นแม่บทของการจัดระเบียบการปกครองตำบล หมู่บ้าน ในประเทศไทย จึงได้ถือว่าวันที่ 10 สิงหาคม เป็นวันสถาปนากำนันผู้ใหญ่บ้าน
ทางสมาคมกำนันผู้ใหญ่บ้านจังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยการนำของ กำนัน ดร.ธวัชชัย นิมานายกสมาคมกำนันผู้ใหญ่บ้านจังหวัดพระนครศรีอยุธยา/ประธานชมรมกำนันผู้ใหญ่บ้าน 25 จังหวัดภาคกลางได้จัดงาน “วันกำนันผู้ใหญ่บ้าน” ขึ้นทุกปี โดยจัดให้มีการประกอบพิธีทำบุญ บวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และวางพวงมาลาหน้าอนุสาวรีย์กำนันคนแรก และในปีนี้2567 ครบรอบ 132 ปี วันกำนันผู้ใหญ่บ้าน นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ได้ขอรับพระราชทานพระบรมราชานุญาต เชิญพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและตราสัญลักษณ์งานเฉลิมพระเกียรติฯ เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ 28 กรกฎาคม 2567 ให้แก่ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล สารวัตรกำนัน และผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน ทั้งสิ้น 277,000 คนทั่วประเทศ
